Hớt Tóc Nam, một nghề tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng nhiều câu chuyện thú vị. Từ những tiệm hớt tóc bình dân ven đường đến những salon tóc chuyên nghiệp, bài viết này sẽ đưa bạn vào hành trình khám phá nghề hớt tóc, từ Việt Nam đến Hoa Kỳ, qua góc nhìn của một người Việt xa xứ.
Hồi tưởng lại thời trẻ ở Việt Nam hơn nửa thế kỷ trước, cha tôi là chủ một tiệm hớt tóc nổi tiếng ở Cao nguyên Trung phần. Tay nghề của ông được nhiều khách hàng ưa thích. Dù ông từng muốn tôi nối nghiệp, nhưng cuối cùng tôi lại theo học sư phạm ở Sài Gòn. Để kiếm thêm thu nhập trong những năm tháng sinh viên, tôi cũng từng tự hành nghề hớt tóc dạo.
Với bộ đồ nghề cũ của cha và một chiếc ghế dựa mượn từ người chú, tôi bắt đầu công việc với tấm biển “Hớt Tóc” treo sau chiếc xe đạp cà tàng. Ba buổi đầu tiên ế ẩm, khi quay về, tình cờ tôi gặp một vị khách đầu tiên – một ông chú đứng tuổi đang “xả hơi” dưới gốc cây cuối đường Hổng Thập Tự, Nguyễn Thiện Thuật. Ông khách hài lòng với mái tóc mới và hào phóng “bo” thêm. Vị khách vừa đi, một bà cụ bên kia đường dắt sang hai đứa cháu nhỏ, yêu cầu hớt tóc “móng ngựa” cho mát. Vì hồi hộp, tay tôi run, mái tóc của cu Tý đầu tiên trông như… dợn sóng. Cậu bé thứ hai thì tôi hớt suôn sẻ hơn. Tối đó, hai đứa bé còn hứa hẹn lần sau sẽ quay lại.
Từ đó, gốc cây ấy trở thành “tiệm” hớt tóc bình dân của tôi. Tôi có thêm vài khách quen, đa phần là người lớn tuổi, thường xuyên ghé qua hớt tóc, cạo mặt hoặc lấy ráy tai.
Sau này, khi miền Nam đổi đời, chán nản với nghề gõ đầu trẻ, tôi đã về hưu sớm. Khi sang Mỹ du lịch rồi định cư, lần đầu tiên đi hớt tóc, tôi đã choáng váng khi nghe giá 17 USD cho một lần hớt tóc bình thường (không cạo mặt, lấy ráy tai), gấp hơn 8 lần so với dịch vụ trọn gói ở quê nhà.
Thời buổi này, tông đơ bấm tay không còn ai dùng, chỉ cần chiếc tông đơ điện là “ổn”. Biết hớt tóc, nhiều người mua tông đơ điện về hớt cho cả nhà, nhưng không thể tự hớt cho mình được!
Ở Mỹ, thợ hớt tóc hầu hết là người Mỹ gốc, rất ít người da trắng. Hớt tóc, cạo râu phải tính riêng. Đúng vậy, râu người bản xứ rậm và nhiều, phải lấy tông đơ hớt sát da rồi mới dùng dao cạo, tốn kém nước và xà bông! Tuyệt đối không có màn cạo mặt, lấy ráy tai như ở Việt Nam.
Không như ở Việt Nam, thợ hớt tóc ở Mỹ muốn hành nghề phải có bằng cấp. Họ phải học một khóa về cắt tóc và cạo mặt theo quy định, thi lấy bằng lý thuyết, vệ sinh, an toàn nghề nghiệp và thực hành. Yêu cầu đạt từ 75% trở lên mới được cấp bằng.
Nghề hớt tóc được đánh giá là một nghề thoải mái đầu óc, an nhàn, lương cao mà không phụ thuộc vào nhiều thời gian. Nhìn các anh Mỹ hớt tóc cứ như đi chơi!
Nghe tôi than thở việc đi hớt tóc mà không được cạo mặt, lấy ráy tai, một người bạn ở Mỹ lâu năm giải thích: hớt tóc (Hair cut) phải có bằng riêng, cạo mặt (Barber) cũng phải có bằng riêng, còn ráy tai thì vì lý do vệ sinh và an toàn nên không được làm và cũng bị cấm. Thời gian học nghề hớt tóc còn nhiều hơn cả học làm móng (Nail) và chăm sóc da (Esthetician).
Đúng là hớt tóc ở Mỹ phải bài bản, nhưng vẫn… không sướng! Câu nói của tôi khiến ông bạn phì cười.
Lâu rồi cũng thành quen, thích nghi với môi trường mới. Đi hớt tóc bỗng trở nên vui vẻ, mỗi khi tôi ngồi lên chiếc ghế tựa ở tiệm quen, anh thợ hớt tóc người Mỹ đều nói câu quen thuộc: “Hair cut the same…” và cười tươi rói.