Trong bối cảnh công nghệ không ngừng tiến bộ, nhu cầu của con người về giáo dục và hoạt động giải trí cũng tăng lên đáng kể. Giáo dục luôn là lĩnh vực được quan tâm hàng đầu. Từ đó, mô hình giáo dục STEAM đã được đưa vào áp dụng và phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn băn khoác không hiểu rõ mô hình STEAM là gì và nó mang lại những hiệu quả cụ thể nào trong giáo dục.
Mô hình giáo dục STEAM không chỉ là một phương pháp dạy học mới mà còn là xu hướng tất yếu giúp trẻ em Việt Nam tiếp cận với nền tảng kiến thức vững chắc để tự tin hội nhập và phát triển trong tương lai.
Mô Hình STEAM Là Gì?
Giáo dục STEAM là một phương pháp dạy học liên ngành, kết hợp nghệ thuật (Art) với các môn học truyền thống của STEM: Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering) và Toán học (Mathematics). Phương pháp này nhấn mạnh việc học thông qua thực hành, khác biệt với cách tiếp cận truyền thống nặng về lý thuyết.
STEAM ban đầu là ý tưởng sáng tạo của Trường Thiết Kế Rhode Island (Mỹ), sau đó được nhiều nhà giáo dục sử dụng và dần phổ biến khắp Hoa Kỳ. Đây là một cách tiếp cận giáo dục tiên tiến, nơi Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học được tích hợp để giảng dạy và hướng dẫn học sinh. STEAM đánh dấu sự chuyển đổi từ cách giáo dục truyền thống dựa vào điểm số để đánh giá, hướng tới mục tiêu giúp học sinh hiểu rõ sự liên kết giữa các khối kiến thức và vận dụng chúng một cách hiệu quả vào thực tế.
Theo chia sẻ từ ông Richard Sherwood, chủ tịch AEG: “Chương trình giáo dục STEAM thành công ở khả năng truyền cảm hứng cho học sinh. Các em say mê cuốn theo từng hoạt động mà không hề nhận ra mình đang tiếp thu một lượng kiến thức rất lớn, được hóa thân thành kỹ sư công nghệ hay nhà nghiên cứu.” Truyền cảm hứng luôn là yếu tố cốt lõi để trẻ tìm thấy đam mê và khai phá tiềm năng bản thân. Nội dung kiến thức trong mô hình STEAM không quá khác biệt so với chương trình phổ thông, nhưng nó khuyến khích học sinh tìm tòi giải pháp thực tế cho mỗi vấn đề các em gặp phải. Trẻ được tham gia tích cực vào các buổi thảo luận, chẳng hạn như tìm cách giải quyết vấn đề suy giảm nguồn nước hay các thách thức y tế, theo những cách gần gũi để rèn luyện tư duy sáng tạo và khả năng liên hệ thực tế. Tìm hiểu sâu hơn về các dự án steam có thể giúp hình dung rõ hơn về cách thức học tập này.
Với những lợi ích rõ rệt, mô hình STEAM đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều trường học trên thế giới và hiện nay đã có mặt tại Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ mô hình STEAM là gì và sự khác biệt giữa giáo dục STEAM và STEM như thế nào.
Minh họa sự phát triển từ mô hình giáo dục STEM sang STEAM
Phân Biệt Rõ Ràng Giữa Giáo Dục STEM Và Mô Hình STEAM
Để hiểu đúng về mô hình STEAM, chúng ta nên tìm hiểu trước về giáo dục stem là gì. Sự khác biệt chính giữa STEM và STEAM nằm ở yếu tố Nghệ thuật. Giáo dục STEM tượng trưng cho cách tiếp cận hiện đại tập trung vào khoa học và các chủ đề liên quan, chú trọng giải quyết vấn đề bằng tư duy phân tích.
Mô hình giáo dục STEAM cũng khám phá các môn học tương tự nhưng tích hợp tư duy sáng tạo và nghệ thuật ứng dụng vào giảng dạy, cùng với các tình huống thực tế. Giáo dục STEAM là sự bổ sung Nghệ thuật vào chương trình giảng dạy, và nghệ thuật là một phần không thể thiếu trong chương trình STEAM hiện đại.
So sánh mô hình giáo dục STEM và STEAM với sự bổ sung của Nghệ thuật
Nghệ thuật giúp khám phá và tạo ra những cách tiếp cận khéo léo để giải quyết vấn đề, đồng thời tích hợp các nguyên tắc và cách trình bày thông tin. Bằng cách thêm yếu tố nghệ thuật vào tư duy dựa trên STEM, các nhà giáo dục tin rằng học sinh có thể sử dụng cả hai bán cầu não – phân tích và sáng tạo – để phát triển những ý tưởng đột phá.
Chữ “A” – Mảnh Ghép Không Thể Thiếu Trong Mô Hình STEAM
Chữ “A” trong STEAM đại diện cho nhiều loại hình nghệ thuật như nghệ thuật tự do, nghệ thuật ngôn ngữ, nghiên cứu xã hội, nghệ thuật thể chất, mỹ thuật và âm nhạc. Mô hình giáo dục STEAM áp dụng tư duy sáng tạo vào các dự án STEM, kích thích trí tưởng tượng và sự sáng tạo của trẻ thông qua nghệ thuật. Nó cũng khám phá cách nghệ thuật liên kết tự nhiên với các môn học STEM.
Việc học các môn nghệ thuật góp phần phát triển các kỹ năng thiết yếu như làm việc nhóm, giao tiếp, giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Nó cũng tăng cường tính linh hoạt, khả năng thích ứng, năng suất, trách nhiệm và sự đổi mới của học sinh. Tất cả những kỹ năng này đều rất quan trọng cho một sự nghiệp thành công trong bất kỳ lĩnh vực nào. Thay vì chỉ dừng lại ở giáo dục STEM truyền thống, mô hình STEAM là một bước cải tiến, một bước chuyển mình đưa giáo dục tiến bộ và phát triển hơn.
Khi đưa ra những chương trình giáo dục STEAM bổ ích cho học sinh, các nhà nghiên cứu kỹ thuật cũng đã phát triển những giải pháp hỗ trợ mô hình này bằng các sản phẩm công nghệ tiên tiến.
Làm Thế Nào Để Đưa Mô Hình STEAM Vào Lớp Học/Gia Đình
STEAM được tích hợp vào cuộc sống hàng ngày của chúng ta và tạo nền tảng cho nhiều công việc và ngành nghề vững chắc trên toàn thế giới. Theo Bộ Thương mại Hoa Kỳ, dự đoán rằng các ngành nghề liên quan đến STEAM sẽ tăng trưởng đáng kể trong những năm tới. Hơn nữa, học STEAM có thể giúp rèn luyện khả năng giải quyết vấn đề và thúc đẩy tư duy sáng tạo.
Với tất cả những lợi ích này, chúng tôi tin rằng việc cho con bạn tiếp cận với giáo dục STEAM sớm là vô cùng cần thiết. Dưới đây là một vài cách bạn có thể áp dụng để dạy mô hình giáo dục STEAM tốt hơn, dù ở lớp học hay tại nhà.
Không Bao Giờ Là Quá Sớm Để Trẻ Bắt Đầu Với STEAM
Có thể bạn lo ngại rằng còn quá sớm để trẻ bắt đầu học về mô hình STEAM. Sự thật là, như một nghiên cứu mới nhất cho thấy, trẻ em bộc lộ sự sẵn sàng rõ ràng để được tham gia vào việc học STEAM ngay từ khi còn nhỏ. Các nhà nghiên cứu và nhà giáo dục đều tin rằng cả giáo dục STEM hay giáo dục sớm là gì nói chung và STEAM nói riêng đều có thể phát triển ở trẻ từ khi còn nhỏ và nên bắt đầu từ thời thơ ấu để tận dụng tối đa lợi thế của trẻ. Do đó, chắc chắn không bao giờ là quá sớm (cũng không quá muộn) để học các môn học thuộc mô hình STEAM. Hãy tìm hiểu và cho con bạn đến ngay với những trung tâm hay những lớp học STEAM hàng đầu.
Tạo Ra Một Cộng Đồng Học Tập Phong Phú
Không khó để hình dung rằng trong một cộng đồng, trẻ sẽ nhận được sự hỗ trợ từ những người xung quanh, tác động tích cực vào việc học mô hình STEAM của trẻ. Trẻ em có nhiều khả năng phát triển và sự quan tâm đến các môn học STEAM ngay từ sớm sẽ giúp trẻ đạt được rất nhiều lợi ích cho tương lai. Cộng đồng này có thể là một lớp học, trường học hoặc chính ngôi nhà của bạn. Bất kể ở đâu, xây dựng một cộng đồng như vậy giúp tăng cường giáo dục STEAM rất nhiều.
Một cộng đồng học tập theo mô hình STEAM không chỉ mang đến hiệu quả học tập mà còn tạo ra niềm vui, sự lạc quan và thích thú cho trẻ. Khi được thảo luận, bàn bạc và đưa ra những vấn đề cần giải quyết, trẻ sẽ được sống trong một cộng đồng lành mạnh, hỗ trợ lẫn nhau trong việc học tập. Việc học các khái niệm như hình khối lâp phương lớp 1 cũng có thể trở nên sinh động hơn khi được thực hành trong môi trường này.
Sử Dụng Các Công Cụ Giảng Dạy Sáng Tạo Và Hiệu Quả
Ngày nay, nhiều người đang sử dụng robot mã hóa lập trình như một phương pháp hỗ trợ để dạy trẻ em mô hình STEAM trong lớp học, và họ đã thấy nhiều lợi ích mà nó mang lại. Đầu tiên, robot mã hóa lập trình cung cấp kinh nghiệm thực hành. Trẻ em có thể học mã hóa và lập trình trong khi chơi với những robot này. Quan trọng hơn, trải nghiệm thực tế mà chúng có được từ nó sẽ khơi dậy sự sáng tạo và sự tò mò của trẻ. Ngoài ra, trẻ em có thể thấy kết quả làm việc chăm chỉ của mình và cải thiện nó. Bằng cách đó, trẻ có thể phát triển theo hướng tích cực và toàn diện nhất. Những con robot mã hóa lập trình là một phần giáo cụ trực quan không thể thiếu trong bài giảng mô hình giáo dục STEAM.
Những Giải Pháp Hỗ Trợ Mô Hình Giáo Dục STEAM Hiệu Quả
Để hỗ trợ mô hình giáo dục STEAM một cách hiệu quả, Makeblock đã ra mắt các sản phẩm robot và phần mềm hỗ trợ trực tiếp vào chương trình giảng dạy STEAM trên lớp học. Các chương trình giúp trẻ cải thiện khả năng tư duy cao. Được học cùng với các sản phẩm robot sẽ khiến trẻ vô cùng thích thú, kích thích khả năng học tập và dần đưa trẻ vào thế giới công nghệ 4.0. Các giải pháp mà Makeblock mang tới bao gồm Phần cứng và Phần mềm.
Thiết bị và bộ phận phần cứng hỗ trợ học mô hình giáo dục STEAM
1.1 Makeblock Mang Đến 5 Bộ Phận Phần Cứng
- Nền tảng DIY bao gồm hơn 500 bộ phận mô-đun cơ khí.
- Robot Makeblock mBot v1.1 và một loạt các bộ dụng cụ robot cơ khí khác.
- Airblock, robot lập trình và mô-đun lập trình.
- Makeblock Neuron, nền tảng khối lập trình điện tử.
- Codey Rocky, Robot thông minh cho người mới bắt đầu mã hóa và AI.
Từ các bộ phận đơn lẻ đến bộ phần cứng và các gói phần mềm bổ sung, các sản phẩm phần cứng của Makeblock có thiết kế công nghiệp từng đoạt giải thưởng và thân thiện với người sử dụng.
1.2 Phần Mềm Gồm 4 Chương Trình Trực Quan
- mBlock: Phần mềm lập trình trên nền tảng khối và dựa trên văn bản Scratch.
- Makeblock App: Để điều khiển robot theo hướng của người sử dụng.
- Ứng dụng mBlock: Ứng dụng học tập được cải tiến, cả hai đều giúp lập trình dễ dàng cho người mới bắt đầu.
- Makeblock Neuron App: Giúp tạo ra các phát minh điện tử dễ dàng thông qua ngôn ngữ lập trình dựa trên luồng.
Giao diện phần mềm lập trình trực quan cho mô hình giáo dục STEAM
Đến nay, tổng số người dùng phần mềm Makeblock đã vượt quá 6 triệu và con số này vẫn đang tiếp tục tăng trưởng. Việc sử dụng các app vẽ trên máy tính miễn phí cũng có thể là một công cụ bổ trợ tuyệt vời cho yếu tố Nghệ thuật trong STEAM, giúp trẻ sáng tạo và thể hiện ý tưởng.
Những phát minh lý tưởng của Makeblock sẽ giúp trẻ em được tiếp cận với mô hình giáo dục STEAM một cách đơn giản thông qua người bạn đồng hành là những chú robot. Với mục tiêu giúp trẻ em phát triển một cách toàn diện theo hướng khoa học, giáo dục STEAM giúp trẻ tự tin bước vào thế giới công nghệ 4.0.
Kết luận:
Mô hình giáo dục STEAM không chỉ là sự kết hợp kiến thức liên môn mà còn là phương pháp nuôi dưỡng sự sáng tạo, tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề ở trẻ. Việc tích hợp Nghệ thuật vào STEM truyền thống tạo nên một phương pháp học tập toàn diện, chuẩn bị cho thế hệ trẻ những kỹ năng cần thiết để thành công trong kỷ nguyên số. Đầu tư vào giáo dục STEAM cho con em ngay từ sớm chính là mở ra cánh cửa đến với tương lai rộng mở.