Contents
Trong thế giới phát triển phần mềm đầy năng động, việc đảm bảo chất lượng là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của sản phẩm. Một trong những phương pháp kiểm thử truyền thống và vẫn cực kỳ quan trọng chính là Manual Testing (Kiểm thử thủ công). Vậy Manual Testing Là Gì và nó khác biệt ra sao so với các phương pháp hiện đại hơn như Automation Testing? Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ những khái niệm này.
Manual testing, hay kiểm thử thủ công, là quá trình kiểm tra một phần mềm hoặc ứng dụng được thực hiện hoàn toàn bằng tay bởi người kiểm thử (tester). Mục tiêu chính của phương pháp này là phát hiện các lỗi, sai sót hoặc hành vi không mong muốn trong phần mềm trước khi nó đến tay người dùng cuối. Khác với kiểm thử tự động, trong manual testing, người manual tester là gì sẽ tự mình thực hiện các bước kiểm thử, ghi lại kết quả và báo cáo lỗi mà không cần đến sự hỗ trợ của bất kỳ công cụ tự động hóa nào.
Hiểu Rõ Hơn Về Manual Testing
Như đã đề cập, manual testing là phương pháp cơ bản nhất trong kiểm thử phần mềm. Nó đòi hỏi người kiểm thử phải đặt mình vào vị trí của người dùng cuối để tương tác trực tiếp với ứng dụng, kiểm tra các tính năng, giao diện, luồng hoạt động… Người kiểm thử sử dụng các trường hợp kiểm thử (test cases) đã được thiết kế trước hoặc thực hiện kiểm thử thăm dò (exploratory testing) dựa trên kinh nghiệm và sự hiểu biết về hệ thống. Toàn bộ quá trình từ việc thực hiện test case đến ghi nhận kết quả và tạo báo cáo lỗi đều được làm thủ công.
Manual Testing và Automation Testing: Những Khác Biệt Cốt Lõi
Trong khi manual testing dựa hoàn toàn vào con người, Automation Testing (Kiểm thử tự động) lại sử dụng các công cụ và script để thực hiện các trường hợp kiểm thử. Dưới đây là những điểm khác biệt chính giữa hai phương pháp này:
- Cách thức thực hiện: Manual testing do con người thực hiện thủ công, tương tác trực tiếp với phần mềm. Automation testing sử dụng các công cụ đặc thù để chạy các script kiểm thử đã được lập trình sẵn.
- Tốc độ và Hiệu quả: Kiểm thử tự động thường nhanh hơn và hiệu quả hơn đáng kể trong việc chạy các bộ test case lớn và lặp đi lặp lại. Manual testing tốn nhiều thời gian và nguồn lực hơn, đặc biệt với các tác vụ lặp lại.
- Khả năng Kiểm thử Khám phá (Exploratory Testing): Manual testing vượt trội trong lĩnh vực này, cho phép người kiểm thử tự do khám phá các kịch bản không lường trước dựa trên kinh nghiệm và trực giác. Kiểm thử tự động không thể thực hiện kiểm thử khám phá một cách hiệu quả.
- Độ tin cậy của Kết quả: Kết quả từ kiểm thử tự động có xu hướng đáng tin cậy hơn do loại bỏ được yếu tố sai sót của con người. Kết quả manual testing có thể bị ảnh hưởng bởi sự mệt mỏi, mất tập trung hoặc sai sót chủ quan của người kiểm thử.
- Ứng phó với Thay đổi Giao diện (UI Change): Những thay đổi nhỏ về giao diện (như vị trí nút, màu sắc) ít ảnh hưởng đến manual testing. Tuy nhiên, ngay cả những thay đổi nhỏ này cũng có thể đòi hỏi việc sửa đổi đáng kể các script kiểm thử tự động.
- Chi phí Đầu tư: Kiểm thử tự động yêu cầu đầu tư ban đầu cho các công cụ và việc phát triển script. Manual testing chủ yếu là chi phí nhân lực.
- Báo cáo Kết quả: Kết quả kiểm thử tự động thường được tích hợp vào hệ thống báo cáo tự động, dễ dàng chia sẻ và theo dõi. Kết quả manual testing thường được ghi lại trong các file như Excel hoặc Word.
- Kiểm thử Hiệu năng (Performance Testing): Các loại kiểm thử như Load Testing hoặc Stress Testing hầu như không khả thi khi làm thủ công. Chúng bắt buộc phải sử dụng kiểm thử tự động.
- Thực hiện Song song: Kiểm thử tự động có thể dễ dàng chạy song song trên nhiều môi trường khác nhau, giúp giảm đáng kể thời gian kiểm thử. Manual testing cần tăng cường nhân lực để thực hiện song song.
- Yêu cầu Kỹ năng: Kiểm thử tự động yêu cầu kiến thức về lập trình để viết script. Manual testing không yêu cầu kiến thức lập trình chuyên sâu.
- Ứng dụng Lý tưởng: Manual testing phù hợp khi cần chạy một bộ test case chỉ một vài lần, hoặc khi giao diện thay đổi liên tục. Kiểm thử tự động lý tưởng cho các bộ test case cần chạy lặp đi lặp lại nhiều lần (hồi quy – regression testing).
Ưu Nhược Điểm Của Manual Testing
Mặc dù có sự phát triển mạnh mẽ của kiểm thử tự động, manual testing vẫn giữ vai trò quan trọng bởi những ưu điểm riêng:
Ưu điểm
- Hiểu Trực quan Giao diện: Người kiểm thử có thể cảm nhận và đưa ra phản hồi nhanh chóng, chính xác về giao diện người dùng, trải nghiệm sử dụng, bố cục, màu sắc… điều mà công cụ tự động khó làm được.
- Chi phí ban đầu Thấp: Không cần đầu tư lớn vào các công cụ đắt tiền.
- Linh hoạt với Thay đổi Nhỏ: Dễ dàng thích ứng nhanh chóng với các thay đổi nhỏ trong ứng dụng mà không tốn thời gian cập nhật script.
- Thích hợp cho Kiểm thử Khám phá và Tính khả dụng (Usability Testing): Các kịch bản kiểm thử này đòi hỏi sự sáng tạo, kinh nghiệm và khả năng cảm nhận của con người.
Nhược điểm
- Dễ xảy ra Sai sót con người: Kết quả có thể kém tin cậy hơn do yếu tố chủ quan hoặc sơ suất.
- Tốn thời gian và Nguồn lực: Đặc biệt khi phải thực hiện các test case lặp lại hoặc các bộ test case lớn.
- Khó thực hiện các loại kiểm thử đặc thù: Hầu như không thể thực hiện kiểm thử hiệu năng (load, stress testing) hay các kịch bản phức tạp đòi hỏi tốc độ cao.
- Khả năng tái sử dụng hạn chế: Các bước thực hiện thường không được ghi lại một cách chi tiết để tái sử dụng tự động.
Ưu Nhược Điểm Của Automation Testing
Để có cái nhìn toàn diện, chúng ta cùng điểm qua ưu nhược điểm của Automation Testing:
Ưu điểm
- Tốc độ và Hiệu quả cao: Chạy test case nhanh hơn, thực hiện nhiều lần mà không mệt mỏi.
- Độ tin cậy và Chính xác: Giảm thiểu sai sót do con người.
- Tái sử dụng: Script có thể chạy lại nhiều lần trên nhiều môi trường khác nhau.
- Phạm vi kiểm thử rộng: Có thể kiểm tra các đơn vị nhỏ nhất và thực hiện các loại kiểm thử phức tạp như hiệu năng.
Nhược điểm
- Chi phí ban đầu cao: Cần đầu tư vào công cụ và kỹ năng lập trình.
- Khó đánh giá giao diện trực quan: Không thể cảm nhận về trải nghiệm người dùng như con người.
- Mất thời gian cập nhật script: Khi ứng dụng có thay đổi đáng kể.
- Không thay thế hoàn toàn Manual Testing: Không phù hợp cho kiểm thử khám phá, tính khả dụng hoặc các kịch bản thay đổi quá nhanh.
Kết Luận
Tóm lại, manual testing là gì? Đó là phương pháp kiểm thử phần mềm cơ bản được thực hiện hoàn toàn thủ công bởi con người, đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện lỗi và đánh giá trải nghiệm người dùng trực quan.
Manual testing và Automation testing không phải là đối thủ mà là hai phương pháp bổ sung cho nhau. Manual testing mạnh ở khả năng khám phá, đánh giá giao diện và tính linh hoạt với thay đổi nhỏ. Automation testing mạnh ở tốc độ, độ tin cậy và khả năng thực hiện các loại kiểm thử lặp lại hoặc phức tạp. Lựa chọn phương pháp (hoặc kết hợp cả hai) phụ thuộc vào đặc điểm của dự án, nguồn lực, thời gian và mục tiêu kiểm thử cụ thể. Một người làm manual tester là gì có thể phát triển sự nghiệp sang kiểm thử tự động khi có thêm kỹ năng lập trình, hoặc chuyên sâu hơn vào các khía cạnh đòi hỏi kinh nghiệm con người. Sự kết hợp hài hòa giữa hai phương pháp này thường mang lại hiệu quả kiểm thử tốt nhất cho phần mềm.
Tài liệu tham khảo:
https://www.guru99.com/difference-automated-vs-manual-testing.html