Giải mã: Móng tay người được làm từ chất liệu gì và những điều cần biết

Móng tay tuy nhỏ bé nhưng lại là một bộ phận đáng chú ý trên cơ thể chúng ta. Nó không chỉ đóng vai trò bảo vệ mà còn là tấm gương phản chiếu tình trạng sức khỏe. Nhiều người thắc mắc không biết Móng Tay Người được Làm Từ Chất Liệu Gì mà lại cứng cáp đến vậy? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về cấu tạo, chức năng cũng như những dấu hiệu bất thường của móng tay, dựa trên thông tin từ Thạc sĩ Bác sĩ Lê Minh Châu, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da.

Móng tay là gì và được làm từ chất liệu gì?

Móng tay về bản chất là một tấm sừng cứng, mọc nhô ra từ đầu ngón tay và ngón chân. Cấu trúc cứng cáp của móng tay được tạo nên chủ yếu từ một loại protein dạng sợi đặc biệt, có tên gọi là keratin. Đây cũng là thành phần chính tạo nên tóc và lớp ngoài cùng của làn da chúng ta. Keratin giúp móng có độ bền, chịu được tác động từ môi trường bên ngoài.

Không chỉ là phần cấu trúc đơn thuần, móng tay còn có thể hé lộ nhiều điều về sức khỏe thể chất, tinh thần, lối sống và thói quen sinh hoạt của một người. Những thay đổi bất thường ở móng có thể là tín hiệu cảnh báo sớm cho các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Các dấu hiệu ở móng có thể báo động tình trạng sức khỏe bao gồm:

• Móng đổi màu hoặc xuất hiện vệt lạ (đen, trắng).
• Thay đổi hình dạng (cong, vênh lên).
• Độ dày của móng thay đổi.
• Móng trở nên giòn hơn.
• Móng bị rỗ.
• Chảy máu xung quanh móng.
• Cảm giác đau ở móng.
• Móng bị tách ra khỏi lớp da bên dưới.

móng tayMóng tay, cấu trúc sừng bảo vệ đầu ngón.

Nếu bạn quan tâm đến việc phát triển các kỹ năng mềm hoặc tìm hiểu về những lĩnh vực mới mẻ khác, đôi khi việc tự học content có thể mở ra những cơ hội bất ngờ, ngay cả khi nó không liên quan trực tiếp đến sức khỏe móng.

Vị trí và cấu tạo chi tiết của móng tay

Móng tay nằm ở phần tận cùng của các ngón trên bàn tay và bàn chân. Nó mọc ra từ một vùng đặc biệt gọi là gốc móng, nằm ẩn sâu dưới lớp da.

Cấu tạo của móng tay khá phức tạp, bao gồm nhiều bộ phận phối hợp với nhau:

• Bản móng (Nail Plate): Đây là phần cứng mà chúng ta nhìn thấy được, chính là “móng” theo cách gọi thông thường. Nó trong suốt và có màu hồng nhạt do nhìn xuyên qua lớp giường móng bên dưới.
• Giường móng (Nail Bed): Lớp mô mềm nằm ngay bên dưới bản móng. Giường móng chứa nhiều mạch máu nhỏ, cung cấp dinh dưỡng và tạo màu hồng cho móng.
• Lớp biểu bì (Cuticle): Lớp da mỏng, trong suốt, nằm chồng lên gốc móng và tạo thành đường viền ở chân móng. Lớp biểu bì có vai trò bảo vệ, ngăn ngừa vi khuẩn và nấm xâm nhập vào vùng dưới móng.
• Các nếp gấp của móng (Nail Folds): Lớp da bao quanh và nâng đỡ hai bên và gốc móng. Các nếp gấp này rất nhạy cảm và dễ bị sưng viêm nếu bị tổn thương hoặc nhiễm trùng.
• Hyponychium: Lớp da dày ở phần đầu dưới móng, nơi bản móng tách rời khỏi giường móng.
• Paronychium: Lớp da ở hai bên móng tay, định hình phần cạnh của ngón tay.
• Lunula: Phần hình bán nguyệt màu trắng đục thường thấy ở gốc móng, là phần nhìn thấy được của mầm móng (matrix) nằm sâu bên dưới.
• Dây thần kinh, mạch máu và bạch huyết: Nằm trong giường móng và các mô xung quanh, đảm bảo móng được nuôi dưỡng và có cảm giác.

cấu tạo của móng taySơ đồ cấu tạo chi tiết của móng tay, cho thấy các bộ phận chính.

Chức năng quan trọng của móng tay

Móng tay không chỉ đơn thuần là một phần của cơ thể mà còn đảm nhận nhiều chức năng quan trọng:

• Bảo vệ: Móng tạo thành một lớp “lá chắn” cứng cáp, bảo vệ phần đầu ngón tay – nơi tập trung rất nhiều dây thần kinh nhạy cảm – khỏi chấn thương vật lý.
• Công cụ hỗ trợ: Móng giúp chúng ta thực hiện các thao tác đòi hỏi sự khéo léo và chính xác như cầm, nắm đồ vật nhỏ, nhặt, cào hoặc bóc vỏ. Nhờ có móng, độ bám và khả năng thao tác của đầu ngón tay được cải thiện đáng kể.

chức năng móng tayMóng tay đóng vai trò bảo vệ và hỗ trợ các thao tác cầm nắm.

Quá trình mọc móng và các yếu tố ảnh hưởng

Móng tay có tốc độ phát triển khá đều đặn. Trung bình, móng tay trên bàn tay mọc khoảng 3.47mm mỗi tháng, tương đương khoảng 0.116 mm mỗi ngày. Nếu không may bị mất một chiếc móng, cơ thể cần khoảng 4-6 tháng để móng mới mọc lại hoàn toàn từ gốc đến ngọn.

Tuy nhiên, tốc độ mọc móng này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố:

• Tuổi tác: Móng mọc chậm lại đáng kể theo tuổi do quá trình trao đổi chất và tăng sinh tế bào giảm.
• Lực tác động/Chấn thương: Chấn thương trực tiếp lên móng hoặc nền móng có thể làm thay đổi lưu lượng máu, ảnh hưởng đến quá trình hình thành móng, đôi khi làm móng mọc nhanh bất thường sau tổn thương nhẹ hoặc chậm lại sau tổn thương nặng.
• Nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng móng do nấm thường làm móng mọc chậm hơn, đặc biệt trong trường hợp nặng. Các bệnh nhiễm trùng cấp tính khác như viêm phổi cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe móng.
• Bệnh mạn tính: Nhiều bệnh hệ thống như bệnh vẩy nến, cường giáp, tiểu đường, suy giáp, các vấn đề về tuần hoàn có thể làm thay đổi tốc độ mọc, hình dạng và diện mạo của móng. Một số bệnh làm móng mọc nhanh bất thường, trong khi số khác lại làm móng mọc chậm.
• Suy dinh dưỡng: Móng cần được cung cấp đủ protein (keratin được làm từ chất này), vitamin và khoáng chất (sắt, kẽm, biotin, vitamin B…) để phát triển khỏe mạnh. Thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng này có thể làm móng mọc chậm hoặc yếu đi.
• Mức độ hormone: Biến động hormone có thể ảnh hưởng đến tốc độ mọc móng. Phụ nữ mang thai thường có móng mọc nhanh hơn (do tăng lưu lượng máu ngoại vi), trong khi giai đoạn cho con bú hoặc các vấn đề về tuyến giáp lại có thể làm móng mọc chậm lại. Tuổi dậy thì cũng là giai đoạn móng có xu hướng mọc nhanh hơn.
• Giới tính: Móng tay của nam giới thường có xu hướng mọc nhanh hơn so với nữ giới.
• Phương pháp điều trị y tế: Một số loại thuốc, đặc biệt là hóa trị liệu ung thư, có thể làm giảm tốc độ mọc móng hoặc thậm chí gây rụng móng do tác dụng ức chế phân chia tế bào.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường có xu hướng chơi điện thoại hoặc dành thời gian cho các sở thích cá nhân. Tuy nhiên, việc nhận thức về sức khỏe cơ thể, bao gồm cả móng tay, vẫn rất quan trọng.

Các dấu hiệu bất thường thường gặp ở móng tay

Những thay đổi trên móng tay có thể là tín hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe. Dưới đây là một số dấu hiệu bất thường phổ biến:

1. Móng tay màu vàng

Móng chuyển sang màu vàng hoặc vàng lục, có thể dày hơn, cạnh hơi sẫm màu và mọc chậm hơn bình thường. Tình trạng này khá hiếm gặp và có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như:

• Khối u ác tính.
• Phù bạch huyết, sưng tay.
• Tràn dịch màng phổi.
• Bệnh đường hô hấp mạn tính (viêm phế quản, viêm xoang).
• Viêm khớp dạng thấp.
• Suy giảm hệ miễn dịch.

2. Móng tay màu trắng

Móng mất đi màu hồng tự nhiên, chuyển sang màu trắng một phần, toàn bộ hoặc nhiều móng cùng lúc. Tình trạng này khá phổ biến, có thể do chấn thương, nấm móng, ngộ độc kim loại nặng, tác dụng phụ của thuốc. Đôi khi, móng trắng là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý như:

• Xơ gan.
• Bệnh thận mạn tính.
• Suy tim.
• Hạ albumin máu.
• Bệnh đường ruột mất protein.
• Đái tháo đường.
• Thiếu sắt hoặc kẽm.
• Cường giáp.
• Vẩy nến.
• Bạch biến móng tay.

3. Móng tay màu xanh

Móng chuyển màu xanh, thường là dấu hiệu cơ thể thiếu oxy trong máu. Nguyên nhân có thể bao gồm:

• Bệnh về tim: Dị tật bẩm sinh, suy tim, tắc nghẽn mạch máu làm giảm lượng máu giàu oxy đến các mô.
• Vấn đề hô hấp: Hen suyễn, viêm phổi, tắc nghẽn đường thở làm giảm lượng oxy trong máu.
• Nhiễm lạnh hoặc Bệnh Raynaud: Tiếp xúc với nhiệt độ lạnh hoặc bệnh Raynaud có thể làm co thắt mạch máu ở tay, gây móng xanh tạm thời.

Nếu móng tay xanh đi kèm các triệu chứng như khó thở, đau ngực, chóng mặt, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

dấu hiệu bất thường của móng tayMột số dấu hiệu bất thường ở móng tay có thể cảnh báo vấn đề sức khỏe.

Đôi khi, việc quan sát các chi tiết nhỏ như móng tay cũng quan trọng như việc chú ý đến những kỹ năng sáng tạo như vẽ phong cảnh đơn giản. Cả hai đều đòi hỏi sự quan sát và chú ý.

4. Móng tay có nhiều đốm hoặc đường đen

Phiến móng đổi màu đen theo đốm hoặc vệt chạy dọc. Tình trạng này có thể do:

• Chấn thương.
• Tác dụng phụ của thuốc (hóa trị, thuốc kháng virus HIV, thuốc sốt rét…).
• U hắc tố (melanoma) – dạng ung thư hiếm gặp.
• Viêm nội tâm mạc.
• Nhiễm trùng nấm.
• Vẩy nến móng tay.

5. Móng tay có những đốm trắng

Thường do chấn thương nhẹ lặp đi lặp lại. Đôi khi, đốm trắng cũng có thể xuất hiện khi thiếu hụt dinh dưỡng, tác dụng phụ của thuốc, hoặc là dấu hiệu của các bệnh lý như nhiễm trùng, rối loạn chuyển hóa.

6. Móng tay nứt, tách

Xuất hiện vết nứt dọc hoặc ngang trên móng, gây đau và khó chịu. Móng có thể mỏng, giòn hoặc mềm. Nguyên nhân phổ biến là chấn thương, nhiễm trùng móng, tiếp xúc nhiều với nước hoặc hóa chất mạnh. Đây cũng có thể là dấu hiệu của:

• Nấm móng.
• Thiếu hụt vitamin (biotin) hoặc khoáng chất (sắt, canxi).
• Rối loạn tuyến giáp (suy giáp).
• Thiếu máu.
• Bệnh da (vẩy nến).

7. Móng tay gập ghềnh

Xuất hiện đường gờ nổi lên hoặc vết lõm chạy dọc/ngang trên móng. Có thể do thiếu dinh dưỡng hoặc các vấn đề sức khỏe như:

• Chấn thương (va đập, hóa chất từ sơn móng).
• Bệnh tuyến giáp.
• Bệnh mạch máu ngoại biên.
• Bệnh gây sốt cao (Covid-19, sởi, viêm phổi).

8. Móng tay hình thìa (Koilonychia)

Bản móng nhô lên và lõm xuống ở giữa, có hình dạng giống cái thìa, thậm chí có thể giữ được một giọt nước. Tình trạng này có thể cảnh báo:

• Thiếu máu do thiếu sắt.
• Bệnh tim.
• Nhiễm sắc tố sắt.
• Lupus ban đỏ.
• Suy giáp.
• Bệnh Raynaud.

9. Móng tay giòn, dễ gãy

Móng mỏng, dễ tách lớp, uốn cong, gãy, nứt, sứt, rách hoặc bong tróc. Có thể do thiếu hụt dinh dưỡng (đặc biệt sắt, kẽm), tiếp xúc quá nhiều với nước hoặc chất tẩy rửa. Đây cũng có thể là dấu hiệu của:

• Rối loạn tuyến giáp (suy giáp, cường giáp).
• Bệnh vẩy nến.
• Hội chứng Raynaud.
• Nhiễm trùng nấm.

Các dấu hiệu bất thường ở móng không phải lúc nào cũng báo hiệu bệnh lý nghiêm trọng, nhưng nếu bạn nhận thấy những thay đổi đáng kể và kéo dài, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Việc nắm bắt các quy trình và kỹ năng, dù là trong việc chăm sóc sức khỏe hay trong công việc văn phòng như cách làm menu trong word, đều giúp cuộc sống của chúng ta hiệu quả hơn.

Bí quyết chăm sóc móng tay khỏe mạnh

Để giữ cho móng tay luôn khỏe mạnh và thẩm mỹ, hãy áp dụng các biện pháp sau:

• Giữ móng sạch và khô: Giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Sử dụng chất tẩy sơn móng tay không chứa acetone: Acetone làm khô và yếu móng.
• Không dùng vật cứng hoặc kim loại cạy dưới móng: Có thể làm tổn thương giường móng và lớp biểu bì.
• Cắt móng ngắn và đều đặn: Giảm nguy cơ gãy hoặc rách móng.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung đủ protein, biotin, vitamin C, sắt, kẽm…
• Tránh hút thuốc và hạn chế rượu bia: Chúng ảnh hưởng tiêu cực đến tuần hoàn máu và sức khỏe tổng thể, bao gồm cả móng.
• Dùng găng tay khi tiếp xúc với hóa chất hoặc nước lâu: Khi rửa chén, dọn dẹp nhà cửa…
• Tránh cắn móng tay: Gây tổn thương và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Không bóc móng hoặc lớp gel sơn: Làm hỏng lớp sừng tự nhiên của móng.
• Hạn chế dùng móng tay như một công cụ: Tránh dùng móng để xé, cào, bóc vật cứng.
• Hạn chế sơn móng tay: Cho phép móng “thở” và phục hồi.

chăm sóc móng tayGiữ móng tay sạch sẽ là một trong những cách cơ bản để phòng ngừa nhiễm trùng và bảo vệ sức khỏe móng.

Giống như việc dành thời gian cho các hoạt động ý nghĩa như làm thiệp tặng mẹ 20 10, việc chăm sóc móng tay cũng là một hành động thể hiện sự quan tâm đến bản thân.

Kết luận

Móng tay, được làm từ chất liệu chính là keratin, không chỉ có chức năng bảo vệ và hỗ trợ các thao tác thường ngày mà còn là chỉ báo quan trọng về tình trạng sức khỏe bên trong cơ thể. Hiểu rõ về cấu tạo, chức năng và nhận biết kịp thời các dấu hiệu bất thường của móng tay sẽ giúp chúng ta chủ động hơn trong việc phòng ngừa và phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Hãy chú ý chăm sóc móng tay đúng cách để duy trì cả sức khỏe lẫn tính thẩm mỹ cho bộ phận đặc biệt này.

Tài liệu tham khảo:

[1] Holland & Barrett – What are nails made of, and why do we have them? (https://www.hollandandbarrett.com/the-health-hub/natural-beauty/nail-health/what-are-nails-made-of-and-why-do-we-have-them/)
[2] Healthline – Nail Abnormalities: Colors, Shapes, and Textures (https://www.healthline.com/health/nail-abnormalities-2#spooning)