Những ngày giữa tháng 9/2011, khu vực miền núi tỉnh Nghệ An, đặc biệt là huyện Tương Dương, phải đối mặt với tình hình mưa lũ phức tạp. Sự kết hợp giữa mưa lớn kéo dài và việc xả lũ khẩn cấp từ Thủy điện Bản Vẽ đã gây ra nhiều thiệt hại và khó khăn cho người dân, khắc họa rõ nét khung cảnh khắc nghiệt của lũ lụt tại khu vực này.
Chiều tối ngày 18/9/2011, thông tin từ chính quyền địa phương cho biết tình hình diễn biến rất nhanh. Cụ thể, vào rạng sáng cùng ngày, lượng nước đổ về hồ Thủy điện Bản Vẽ lên tới hơn 2400m³/s. Để đảm bảo an toàn cho đập, Thủy điện Bản Vẽ buộc phải tiến hành xả lũ với lưu lượng tương đương, dẫn đến tình trạng ngập lụt cục bộ ở vùng hạ lưu. Đến sáng 18/9, việc 6 cửa xả tràn của công trình này đồng loạt hoạt động đã làm cho mực nước phía dưới đập dâng cao đột ngột, ước tính từ 3-4 mét.
Tình hình không khả quan hơn vào buổi chiều cùng ngày, khi nước từ thượng nguồn tiếp tục đổ về hồ với lưu lượng 1800m³/s. Thủy điện tiếp tục xả lũ tương ứng để duy trì an toàn cho công trình. Hậu quả là mực nước ở ngay hạ lưu đập vẫn duy trì mức cao khoảng 3-4m. Cầu Bản Vẽ bị ngập sâu gần 1 mét, khiến việc di chuyển qua cầu gần như không thể.
Cuộc sống sinh hoạt và giao thông của người dân các xã vùng hạ lưu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều tuyến đường dẫn đến bến thượng lưu của Thủy điện Bản Vẽ bị chia cắt hoàn toàn. Đường vào các xã như Yên Tĩnh, Yên Hòa cũng chung cảnh ngộ, chỉ có thể đi bộ.
Đáng chú ý, tình hình mưa lũ lụt gây khó khăn lớn cho việc học hành của các em nhỏ. Hơn 100 học sinh tại bản Khe Ó và Khe Choóng phải đi đường vòng qua mặt đập để đến trường. Quãng đường đi bộ của các em tăng lên 3km trong những ngày mưa lũ, thay vì chỉ 1km như thường lệ. Dù huyện đã xem xét phương án đưa ô tô vào đón các em, nhưng tình trạng đường sá bị hư hỏng và ngập nước nặng khiến việc này không khả thi.
Nỗi lo về lũ lụt và sạt lở đất đặc biệt ám ảnh người dân tại khu tái định cư Khe Choóng và Khe Ó, xã Yên Na. Đây là khu vực được di dời theo hình thức tái định cư cho công trình Thủy điện Bản Vẽ từ năm 2005, với hơn 120 hộ dân. Suốt gần 6 năm qua, họ luôn sống trong cảnh nơm nớp lo sợ “núi đè, sông nuốt” mỗi khi mùa mưa lũ về, đặc biệt là sau trận mưa kéo dài vừa qua.
Trận mưa dai dẳng từ ngày 9 đến 16/9/2011 đã đẩy các hộ dân ở Khe Choóng, Khe Ó vào tình thế vô cùng hiểm nghèo. Ngọn khe Choóng nằm phía sau bản làng đã “nổi giận”, trút đất đá xuống làm sập nhà cửa, hư hỏng nhiều vật dụng sinh hoạt của hàng chục hộ dân. Nhiều ngôi nhà bị nứt tường, sạt lở đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Một số gia đình đã phải khóa cửa đi lánh nạn.
Nếu hàng chục hộ dân có nhà tựa lưng vào núi khe Choóng đối mặt với nguy cơ “núi đè”, thì hàng chục hộ dân khác nằm ven dòng sông Nậm Nơn lại canh cánh nỗi lo “sông nuốt”. Nước sông Nậm Nơn dâng cao do xả lũ gây xói lở nghiêm trọng bờ sông. Kết hợp với đất đá từ trên núi rơi xuống, nhiều ngôi nhà bị nghiêng hẳn ra phía sông, đặt trong tình trạng hết sức nguy hiểm.
Trận mưa lũ kéo dài và việc Thủy điện Bản Vẽ tiếp tục xả lũ khiến nguy cơ sạt lở tăng cao. Đã có 8 hộ dân phải di dời khẩn cấp để lánh nạn do nhà cửa bị hư hỏng nặng, 24 hộ khác đang nằm trong vùng nguy hiểm cao. Tổng cộng 120 hộ dân tại khu tái định cư này đang sống trong cảnh báo động cao về nguy cơ bị cuốn trôi bất cứ lúc nào.
Chủ tịch UBND xã Yên Na, ông Lô Hoài Thơm, cho biết xã đã và đang vận động các hộ dân thuộc diện nguy hiểm chuyển sang ở các nhà an toàn hơn. Ông bày tỏ sự lo lắng sâu sắc trước tình trạng sông Nậm Nơn xói lở ngày càng nghiêm trọng những ngày gần đây (từ ngày 17-19/9/2011). Bản Khe Choóng hiện đã bị cô lập hoàn toàn do cầu Bản Vẽ ngập sâu và đường vòng qua núi cũng đang bị sạt lở nguy hiểm, khiến lực lượng cứu hộ và người dân gặp khó khăn trong việc tiếp cận và di chuyển.
Trước tình hình hiện tại, Chủ tịch UBND huyện Tương Dương, ông Nguyễn Hồ Cảnh, chia sẻ rằng hiện tại Tương Dương không mưa, nhưng dự báo vài ngày tới sẽ có mưa lớn, khoảng 200mm. Ông lo lắng rằng nếu dự báo này thành hiện thực, tình hình tại huyện trong những ngày tới sẽ rất khó lường.
| Nghệ An tiếp tục mưa lớn |
|---|
| Theo tin từ Đài khí tượng thủy văn Bắc Trung Bộ, do ảnh hưởng của Không khí lạnh nén Rãnh áp thấp có trục qua Bắc Trung Bộ, từ trưa ngày 18/9/2011 đến 2-3 ngày tới, trên địa bàn tỉnh Nghệ An và khu vực thượng Lào sẽ có mưa vừa, mưa to đến rất to. Điều này có thể làm lũ trên hệ thống sông Cả lên trở lại, thậm chí xuất hiện lũ đặc biệt lớn ở một số nơi. Cần đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi, ven sông, ngập lụt sâu trên diện rộng. |
| Để chủ động đối phó, Văn phòng thường trực Ban chỉ huy PCLB & TKCN tỉnh đề nghị các đơn vị liên quan, bao gồm Ban chỉ huy PCLB & TKCN các huyện, thành, thị xã, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, Bộ chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh, các sở ban ngành cấp Tỉnh: |
| Thông tin, cảnh báo, kiểm tra rà soát các khu vực dân cư đang sinh sống ven sông, suối, các khu vực đang có diễn biến sạt lở và có nguy cơ sạt lở nhằm phòng tránh lũ ống, lũ quét. Đồng thời, kiểm tra các khu dân cư ở hạ lưu hồ chứa nước. |
| Có kế hoạch chủ động sơ tán dân ra khỏi khu vực nguy hiểm để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản. |
| Hướng dẫn nhân dân trong vùng có nguy cơ bị chia cắt do mưa, lũ, dự trữ lương thực, thực phẩm, thuốc men và các nhu yếu phẩm thiết yếu, thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” để chủ động đối phó với tình huống có mưa, lũ lớn, bị chia cắt dài ngày. |
| Huy động mọi lực lượng, các biện pháp giúp đỡ các gia đình chính sách, neo đơn tập trung thu hoạch nhanh các trà lúa hè thu và các sản phẩm hoa màu đã chín theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng”, hạn chế tối đa thiệt hại do mưa lũ gây ra. |
| Tiếp tục kiểm tra an toàn và vận hành công trình trong các hệ thống thủy nông, chủ động tiêu nước đệm, sẵn sàng tiêu úng kịp thời khi có tình huống ngập lụt. Kiểm tra, bảo vệ an toàn các hồ đập, đê điều. |
| tự học vẽ tại nhà |
| Kiểm tra các vị trí đường giao thông bị ngập, tiến hành cắm tiêu, cử người trực, gác, hướng dẫn việc đi lại an toàn qua các bến đò ngang, các ngầm, tràn giao thông bị ngập sâu, đảm bảo an toàn cho người và phương tiện tham gia giao thông. |
| laptop lập trình |
| Tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, thường xuyên báo cáo về Văn phòng thường trực Ban chỉ huy PCLB & TKCN Tỉnh. |
Những hình ảnh từ hiện trường cho thấy rõ mức độ nghiêm trọng của tình hình. Cảnh nước sông Nậm Nơn dâng cao cuồn cuộn, nhấn chìm cầu và đường sá, hay những ngôi nhà bị đất đá vùi lấp, nứt toác đã trở thành những hình ảnh ám ảnh. Đây là những minh chứng sống động về sức tàn phá của thiên tai, là những câu chuyện chân thực về cuộc sống người dân vùng lũ, có thể là nguồn cảm hứng (hoặc nỗi đau) để hiểu và thể hiện qua nghệ thuật, như vẽ con vật hay vẽ con người đang vật lộn với hoàn cảnh.
Nước xả lũ Thủy điện Bản Vẽ cuồn cuộn đổ xuống sông Nậm Nơn gây ngập lụt hạ lưu
Toàn cảnh dòng nước lớn sau khi Thủy điện Bản Vẽ xả lũ
Dòng nước lũ dâng cao sau khi xả tràn tại Thủy điện Bản Vẽ
Hoạt động xả lũ của Thủy điện Bản Vẽ…
Cửa xả tràn của Thủy điện Bản Vẽ đang hoạt động hết công suất
…làm mực nước sông Nậm Nơn dâng cao hơn 3m, gây ngập lụt nhiều khu vực lân cận.
Cầu Bản Vẽ bị nước lũ ngập sâu hơn 1 mét, gây chia cắt giao thông
Cầu Bản Vẽ chìm trong nước lũ lụt, ngập sâu hơn 1m, khiến bản Khe Choóng và đường lên thượng lưu thủy điện bị cô lập.
Chủ tịch UBND huyện Tương Dương kiểm tra tình hình tại cầu Bản Vẽ
Ông Nguyễn Hồ Cảnh – Chủ tịch huyện Tương Dương có mặt tại cầu Bản Vẽ để kiểm tra vào chiều 18/9.
Đường dẫn vào Thủy điện Bản Vẽ bị sạt lở nghiêm trọng
Tuyến đường bộ dẫn vào Thủy điện Bản Vẽ bị đất đá sạt lở, gây cản trở giao thông.
Ngôi nhà của người dân bản Khe Choóng bị đất đá sạt lở đổ xuống
Cảnh tan hoang sau sạt lở đất tại bản Khe Choóng, nhà dân bị hư hại
Nhà của các hộ dân ở bản Khe Choóng bị đất đá từ núi sạt lở đổ xuống, gây thiệt hại nặng.
Nhiều ngôi nhà tại bản Khe Choóng bị nứt tường, nguy cơ sập do sạt lở núi
Nhiều hộ dân ở bản Khe Choóng sống trong lo sợ khi núi lở làm nứt tường nhà, đe dọa tính mạng. Hiện hơn 30 hộ dân tại đây đang bị cô lập bởi nước xả lũ từ Thủy điện Bản Vẽ và tình trạng sạt lở.
Khi trời dần về chiều, mây đen kéo đến nặng trĩu như muốn nhấn chìm các xã quanh khu vực Bản Vẽ. Câu nói đầy lo lắng của một cụ ông: “Cầu trời tối nay đừng mưa, nếu không núi sẽ lại lở, sông sẽ ngoạm mất nhà thôi” đọng lại như một lời nhắc nhở về sự mong manh của cuộc sống trước thiên tai và sự cần thiết của việc chuẩn bị ứng phó với lũ lụt.