Contents
Nghệ thuật luôn là cánh cửa mở ra những khả năng vô tận của trí tưởng tượng và cảm xúc. Trong vô vàn phong cách và trường phái, chủ nghĩa Siêu thực (Surrealism) nổi bật như một lời mời gọi táo bạo khám phá thế giới nội tâm, nơi ranh giới giữa thực tại và giấc mơ trở nên mờ nhạt. “Vẽ Tranh Siêu Thực” không chỉ là việc tạo ra những hình ảnh kỳ lạ, phi logic; đó là một hành trình đi sâu vào tiềm thức, giải phóng tư duy và thể hiện cái “tôi” độc đáo của mỗi người.
Tại Nhà Thiếu Nhi Quận 7, chúng tôi tin rằng việc tiếp xúc với những ý tưởng nghệ thuật độc đáo như Siêu thực có thể khơi gợi mạnh mẽ khả năng sáng tạo tiềm ẩn trong mỗi cá nhân. Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau bước vào thế giới đầy mê hoặc của tranh vẽ siêu thực, tìm hiểu về nguồn gốc, đặc điểm và cách mà phong cách này có thể truyền cảm hứng cho bạn trong hành trình sáng tạo nghệ thuật của mình.
Bắt Đầu Với Một Trò Chơi Sáng Tạo
Hãy thử tưởng tượng một trò chơi đơn giản nhưng đầy bất ngờ, thường được áp dụng trong các lớp học sáng tạo. Từng người tham gia sẽ vẽ một phần của bức tranh trên một tờ giấy lớn mà không nhìn thấy phần người trước đã vẽ. Sau khi hoàn thành phần của mình, họ chỉ để lộ một chút viền và chuyển cho người tiếp theo. Cứ thế, từng mảnh ghép được nối lại một cách ngẫu nhiên, tạo nên một tác phẩm chung hoàn toàn độc đáo và không theo bất kỳ logic thông thường nào.
Kết quả thường là những bức tranh vô cùng lạ lùng, nơi các yếu tố không liên quan kết hợp với nhau một cách khó tin. Một hàng củ cà rốt màu cam rực rỡ nối liền với rễ cây cổ thụ đen ngòm? Điều đó hoàn toàn có thể xảy ra! Chính sự kết hợp ngẫu hứng, phi lý này lại tạo nên nét đặc sắc riêng. Trò chơi này chính là một minh họa sống động cho tinh thần của chủ nghĩa Siêu thực – tạo ra cái mới từ những sự kết hợp tưởng chừng như không thể.
Vẽ Tranh Siêu Thực Là Gì?
Thuật ngữ “Siêu thực” (Sur-réalisme) được nhà thơ Guillaume Apollinaire đặt tên vào năm 1917. Ông dùng nó để mô tả vở ballet “Parade”, nơi các yếu tố trang trí và trang phục của Picasso theo phong cách Lập thể đã tạo ra một “sự thật đằng sau thực tế”. Hãy nghĩ về hình ảnh những con cá bơi giữa bầu trời. Ban đầu nghe có vẻ vô lý, nhưng nếu nhìn kỹ hơn, mặt nước chẳng phải là tấm gương phản chiếu bầu trời đó sao? Đây là một ví dụ đơn giản cho thấy sự thật tiềm ẩn và những kết nối bất ngờ mà Siêu thực muốn khám phá.
Trong lĩnh vực hội họa, vẽ tranh siêu thực là việc thể hiện thế giới vô thức, những giấc mơ, suy nghĩ ẩn giấu và những kết hợp phi logic lên bề mặt tranh. Nó không tuân theo quy tắc phối cảnh hay tỷ lệ truyền thống, mà cho phép các hình ảnh từ tiềm thức xuất hiện một cách tự do. Mục tiêu là làm bộc lộ một thực tại sâu sắc hơn, phong phú hơn ẩn dưới lớp vỏ bề mặt của thế giới vật chất. Điều này mở ra không gian sáng tạo vô hạn, khuyến khích người vẽ vượt ra khỏi những khuôn mẫu quen thuộc và thể hiện cá tính độc đáo. Để bắt đầu hành trình sáng tạo, bạn có thể tìm hiểu từ những điều cơ bản như [cách vẽ người đơn giản cho trẻ em] để nắm vững nét bút, sau đó dần thử nghiệm với những ý tưởng táo bạo hơn của Siêu thực.
Trang phục siêu thực do Picasso thiết kế cho vở ballet "Parade"
Sau sự kiện này, khái niệm “siêu thực” dần được dùng để chỉ những gì gây sốc, kỳ cục và khác lạ, phản ánh sự thật nằm ngoài cái thường thấy.
Nguồn Gốc Phong Trào Siêu Thực
Phong trào Siêu thực chính thức ra đời vào đầu thế kỷ 20, khoảng thời gian sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất (1914-1918). Cuộc chiến tàn khốc đã khiến nhiều người cảm thấy bất mãn sâu sắc với xã hội, lý trí và trật tự truyền thống. Tại Paris, một nhóm các nhà văn và nghệ sĩ trẻ, trong đó có André Breton, Louis Aragon, và Philippe Soupault, đã cùng nhau đặt câu hỏi về thế giới mà họ đang sống. Họ thành lập tạp chí “Littérature” như một diễn đàn để khám phá những ý tưởng mới.
Ảnh hưởng từ phong trào Dada (với tinh thần phản kháng, phi lý), những nghệ sĩ này tin rằng nghệ thuật có thể thay đổi thế giới và tâm trí con người bằng cách khai thác sức mạnh của vô thức. Nhóm nhanh chóng thu hút thêm nhiều tài năng từ các lĩnh vực khác nhau như Paul Éluard, Benjamin Peret, Robert Desnot (thi ca), Max Ernst, René Magritte, Salvador Dalí (hội họa)… Họ cùng nhau gặp gỡ, thảo luận, xuất bản ấn phẩm và tổ chức triển lãm, tạo nên một cộng đồng sáng tạo sôi nổi. André Breton được coi là thủ lĩnh của phong trào, và Tuyên ngôn về Chủ nghĩa Siêu thực do ông viết năm 1924 đã đặt nền móng lý luận cho trường phái này.
Bức vẽ chân dung các nghệ sĩ siêu thực "Au Rendez-vous des amis" của Max Ernst
Các Kỹ Thuật Sáng Tạo Trong Vẽ Tranh Siêu Thực
Để đưa thế giới nội tâm lên tranh, các nghệ sĩ Siêu thực đã phát triển nhiều kỹ thuật độc đáo, giúp vượt qua sự kiểm duyệt của lý trí có ý thức. Một trong những kỹ thuật nổi bật là “viết chữ tự động” (automatic writing) trong văn học, nơi người viết ghi lại mọi suy nghĩ xuất hiện trong đầu mà không chỉnh sửa hay suy nghĩ trước.
Kỹ thuật này được áp dụng vào hội họa dưới dạng “vẽ tự động” (automatic drawing), khuyến khích người vẽ tạo ra các đường nét, hình dạng một cách ngẫu hứng, không theo kế hoạch cụ thể. Ý tưởng là để bàn tay di chuyển một cách tự do, khám phá những hình ảnh từ tiềm thức. Kết hợp với việc kết nối các yếu tố ngẫu nhiên, như trò chơi vẽ nối tiếp đã đề cập, tạo ra những tác phẩm đầy bất ngờ.
Ví dụ về kỹ thuật viết tự động trong thơ của André Breton, nguồn cảm hứng cho vẽ tranh siêu thực
Ngoài ra, ảnh hưởng lớn từ công trình nghiên cứu về phân tâm học của Sigmund Freud đã củng cố niềm tin của các nghệ sĩ Siêu thực vào tầm quan trọng của giấc mơ. Họ xem giấc mơ là con đường trực tiếp dẫn vào vô thức, tiết lộ những suy nghĩ và mong muốn sâu kín nhất.
Nghệ Thuật Từ Giấc Mơ và Vô Thức
Giấc mơ trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho việc vẽ tranh siêu thực. Trong mơ, mọi quy tắc vật lý và logic đều bị phá bỏ, tạo ra những cảnh tượng kỳ lạ, đầy biểu tượng và cảm xúc mạnh mẽ. Các nghệ sĩ như Salvador Dalí và René Magritte đã nổi tiếng với việc tái hiện thế giới giấc mơ và khám phá vô thức trên tranh vẽ của mình.
Bức tranh “Giấc mơ do chuyến bay của một con ong quanh quả lựu một giây trước khi thức dậy” của Salvador Dalí là một ví dụ điển hình. Nó miêu tả một cảnh tượng phi thực, nơi những con hổ và lưỡi lê đột ngột xuất hiện từ một quả lựu và một con cá khổng lồ, dựa trên một giấc mơ của vợ ông là Gala. Tương tự, “Bí mật kép” của René Magritte với hình ảnh lớp da người tách ra để lộ những chiếc chuông lủng lẳng bên trong, đặt câu hỏi về những gì ẩn giấu dưới vẻ ngoài bình thường và làm thế nào để thấu hiểu nội tâm.
Những bức tranh này không chỉ là sự sao chép lại giấc mơ mà là sự diễn giải, biến hóa chúng thành ngôn ngữ thị giác. Chúng thách thức người xem nhìn nhận lại thực tế và suy ngẫm về những gì nằm ngoài ý thức. Đây là điều mà bất kỳ ai yêu thích nghệ thuật đều có thể thử nghiệm, bắt đầu từ những ý tưởng đơn giản như vẽ những vật thể quen thuộc trong một bối cảnh hoàn toàn xa lạ.
Tác phẩm siêu thực "Bí mật kép" của René Magritte, khám phá nội tâm con người
Sức hút của những tác phẩm siêu thực nằm ở sự kỳ lạ, vô lý nhưng lại ẩn chứa chất thơ và những ý nghĩa sâu sắc về tâm hồn con người. Chúng ta có thể thử sức thể hiện những suy nghĩ và cảm xúc của mình qua tranh vẽ, ngay cả khi mới bắt đầu với những nét vẽ cơ bản như [vẽ tranh mầm non đơn giản] hoặc tạo ra những tác phẩm từ trí tưởng tượng phong phú.
Bức vẽ nổi tiếng "Sự dai dẳng của ký ức" (đồng hồ chảy) của Salvador Dalí, biểu tượng của vẽ tranh siêu thực
Siêu Thực Ngoài Hội Họa: Âm Nhạc, Điện Ảnh và Hơn Thế Nữa
Tinh thần Siêu thực không chỉ giới hạn trong hội họa. Nó lan tỏa sang nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác, tạo ra những tác phẩm độc đáo.
Trong âm nhạc, đôi khi sự kết hợp lời ca phi lý hoặc cấu trúc bài hát bất ngờ cũng mang hơi hướng siêu thực. Một ví dụ thú vị là bài hát “Lucy in the Sky with Diamonds” của ban nhạc The Beatles. Mặc dù nhiều người lầm tưởng bài hát này liên quan đến chất cấm vì cái tên và lời bài hát có vẻ kỳ lạ, sự thật là nó được sáng tác dựa trên một bức vẽ của Julian, con trai John Lennon, miêu tả bạn cùng lớp của cậu bé tên Lucy trên bầu trời với những viên kim cương. Câu chuyện này cho thấy sự ngẫu hứng và cách một ý tưởng đơn giản từ trẻ thơ có thể trở thành nguồn cảm hứng cho tác phẩm nghệ thuật độc đáo, rất giống với tinh thần Siêu thực.
Điện ảnh cũng là mảnh đất màu mỡ cho Siêu thực. Sự kết hợp giữa Salvador Dalí và Walt Disney trong một phim ngắn hay những bộ phim của đạo diễn Kim Ki Duk, như “3-Iron”, thường chứa đựng các yếu tố phi logic, mộng mị.
Hình ảnh siêu thực trong phim "3-Iron" của đạo diễn Kim Ki Duk, cho thấy siêu thực trong điện ảnh
Những bộ phim này không nhất thiết phải có cốt truyện tuyến tính, mà tập trung vào việc tạo ra trải nghiệm thị giác và cảm xúc đặc biệt cho người xem, thách thức cách họ nhìn nhận thực tế.
Khám Phá Siêu Thực Qua Góc Nhìn Cá Nhân
Việc khám phá chủ nghĩa Siêu thực cũng có thể là một hành trình rất cá nhân. Áp dụng các nguyên tắc sáng tạo của nó vào thực hành nghệ thuật của riêng mình là một cách tuyệt vời để giải phóng bản thân và thể hiện nội tâm. Ví dụ, việc tái hiện những ký ức, cảm xúc, hoặc thậm chí là những giấc mơ thành hình ảnh, sau đó sắp xếp chúng một cách ngẫu nhiên hoặc làm biến dạng chúng, giống như kỹ thuật “viết chữ tự động” được áp dụng cho thị giác.
Quá trình này giúp người nghệ sĩ đối diện với những điều ẩn sâu bên trong, đôi khi là hỗn loạn, đôi khi là tuyệt vời, và biến chúng thành tác phẩm nghệ thuật. Những bức vẽ như vậy không cần phải tuân theo bất kỳ quy chuẩn nào, chúng là sự thể hiện trực tiếp của thế giới nội tâm. Ngay cả khi bạn mới bắt đầu với những bài tập cơ bản như [tranh tô màu gia đình] hay [tranh tô màu bánh sinh nhật đẹp], việc thêm vào những yếu tố bất ngờ, phi lý có thể là bước đầu tiên để khám phá phong cách siêu thực của riêng mình. Sự tự do trong biểu đạt là cốt lõi.
Một bức vẽ "Confessions" thuộc bộ "Fear of missing memories" thể hiện sự sáng tạo cá nhân theo phong cách siêu thực
Kết luận
Vẽ tranh siêu thực không chỉ là một phong cách nghệ thuật, mà còn là một thái độ sống, một cách nhìn thế giới và khám phá bản thân. Nó khuyến khích chúng ta phá bỏ những rào cản của logic thông thường, lắng nghe tiếng nói của vô thức và giải phóng khả năng sáng tạo tiềm ẩn. Từ những trò chơi ngẫu hứng trong lớp học đến việc phân tích những kiệt tác của các danh họa, chủ nghĩa Siêu thực luôn mở ra những chân trời mới đầy thú vị.
Việc tìm hiểu về Siêu thực và thử sức vẽ tranh siêu thực có thể là một trải nghiệm đầy ý nghĩa, giúp bạn phát triển tư duy độc lập và khả năng biểu đạt cá tính. Nếu bạn quan tâm đến việc khám phá sâu hơn thế giới nghệ thuật sáng tạo, đặc biệt là những phong cách độc đáo như Siêu thực, hãy tìm hiểu thêm về các khóa học vẽ và năng khiếu tại Nhà Thiếu Nhi Quận 7. Chúng tôi tin rằng môi trường học tập cởi mở và sáng tạo sẽ giúp bạn khơi dậy niềm đam mê và bộc lộ tài năng nghệ thuật của mình. Đừng ngại ngần thử nghiệm và để trí tưởng tượng dẫn lối!